|
Jak przebiegło polsko-amerykańskie sympozjum w Warce?
W dniach 13-16 października 2007 odbyło się w wareckim muzeum Sympozjum popularno-naukowe pt. „40-lat Muzeum im. K. Pułaskiego – bohater, historia i perspektywy rozwoju”. Zgromadziło ono 18 wykładowców z Polski i USA, a także wielu gości i słuchaczy.
Sympozjum rozpoczęła premiera najnowszego filmu o Kazimierzu Pułaskim w reż. Jolanty Kessler-Chojeckiej pt. „Kazimierz Pułaski - bohater dwóch narodów”. Zrealizowany film jest dokumentem fabularyzowanym przedstawiającym sylwetkę Pułaskiego, jego udział w walkach na terenie Polski i Ameryki. Dokument kończy się opowieścią dwóch historyków: Edwarda Pinkowskiego i Franciszka Kajenckiego na temat śmierci i pochówku bohatera. Dużą zaletą filmu jest pokazanie bogatego materiału ikonograficznego na temat Pułaskiego. Przedstawienie pejzaży z miejsc związanych z Kazimierzem Pułaskim, ale żywo wyjętych ze współczesnego świata – dodaje filmowi życia i uroku. Zdjęcia zrealizowano na kresach wschodnich, na Ukrainie, w Warce, a także w USA.
Po prezentacji filmu komentarz dała sama reżyser Jolanta Kessler-Chojecka. Zrodziła się także żywa dyskusja. Amerykanie gratulowali części amerykańskiej filmu, ale była także ostra krytyka części polskiej. Historyk Antoni Lenkiewicz dość ostro skrytykował pokazanie historii Polski za czasów Stanisława Augusta i podejście do sprawy rosyjskiej. Zarówno reżyser jak i jej konsultant płk Tadeusz Krząstek bronili swojej pracy. (Warto dodać, że 17 października odbyła się premiera filmu w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, a gościem honorowym był Ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce Jego Ekscelencja Victor Ashe. Premiera filmu uzyskała dobre recenzje).
Każdy dzień sympozjum przebiegał pod innym hasłem. Pierwszy dzień - POLSKI (sobotę 13 X) – poświęcono działalności Kazimierza Pułaskiego w Polsce. Jako pierwszy referat wygłosił płk Tadeusz Krząstek: Działania Pułaskiego na Podolu, Wołyniu i Ukrainie - bogato ilustrowany slajdami, zarówno zawierającymi mapy, jak i fotografie twierdz, których bronił Pułaski. Prof. Zofia Zielińska - pracownik naukowy i wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego, przedstawiła temat pt. Konfederacja i konfederaci barscy w oczach Stanisława Augusta Poniatowskiego, a dr Piotr Ugniewski, także pracownik naukowy Wydziału Historycznego UW: Rola Kazimierza Pułaskiego w zamachu na Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1771 r. i jej oddźwięk w międzynarodowej opinii publicznej. Inne stanowisko w sprawie zamachu na króla i udziału w nim Pułaskiego zajął dr Antoni Lenkiewicz z Wrocławia - biograf Kazimierza Pułaskiego, który wygłosił wykład: Skuteczna obrona Jasnej Góry w czasie Konfederacji Barskiej oraz uwikłanie Kazimierza Pułaskiego w jego rzekomy udział w zamachu na króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Te trzy referaty stanowiły polemikę na temat roli i zaangażowania Kazimierza Pułaskiego w przygotowaniach spisku i zamachu na ostatniego króla Polski.
Na zakończenie tego dnia płk dr Aleksander Garbacz przedstawił temat: Generał Kazimierz Pułaski w historii i tradycji Wojska Polskiego.
Drugi dzień sympozjum poświęcono MUZEUM (14 X niedziela). Rozpoczęło go zwiedzanie ekspozycji z dyrektorem muzeum. Referaty tego dnia dotyczyły historii muzealnictwa na Mazowszu ze szczególnym uwzględnieniem muzeum w Warce, historii muzeum, a także perspektyw rozwoju. Pierwszy wykład wygłosił dr Marian Sołtysiak – znany i ceniony muzealnik, wieloletni prezes Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, pt. Początki tworzenia sieci muzealnej na Mazowszu z uwzględnieniem Muzeum w Warce. Kontynuacją tych treści był referat Janusza Królika, długoletniego dyrektora Muzeum Romantyzmu w Opinogórze, który przedstawił postać założyciela wareckiego muzeum: Olgierd Puciata – założyciel i pierwszy dyrektor wareckiego muzeum. Logicznym następstwem tych wystąpień był referat Iwony Stefaniak - obecnej dyrektor Muzeum zatytułowany: 40 lat Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego i perspektywy rozwoju. Przedstawiła w nim działalność i osiągnięcia wareckiego muzeum, a także plany na przyszłość. Uzupełnieniem był pokaz slajdów przygotowany przez Janusza Kreczmańskiego, który dokumentował najważniejsze wydarzenia z działalności placówki: kolejne rocznice urodzin i śmierci patrona, wystawy, koncerty, plenery i spotkania. Przedstawiony przegląd zdjęć zyskał duży aplauz uczestników sympozjum. Ostatnim wystąpieniem tego dnia był referat dr Remigiusza Matyjasa pt. Pamięć o Kazimierzu Pułaskim w Warce – próba bilansu. W wyjątkowo przystępny i ciekawy sposób zaprezentował on, jak pamiętano o Pułaskim w Warce, jak promowano miasto dzięki tej postaci. Opowiadał Remigiusz Matyjas o obchodach rocznic urodzin i śmierci Pułaskiego przygotowywanych w trudnych warunkach pierwszych lat po wyzwoleniu, o staraniach władz i mieszkańców Warki o zainteresowanie Polonii amerykańskiej i władz Stanów Zjednoczonych, a także o niezrealizowanych pomysłach na tzw. „Wioskę Pułaskiego”.
Dzień AMERYKAŃSKI odbył się na specjalne życzenie Edwarda Pinkowskiego 15 października w dniu śmierci Pułaskiego. Tego dnia głos mieli przede wszystkim goście z USA. Jako pierwszy - Anthony Kajencki - wiceprezes Southwest Polonia Press, który w imieniu swojego ojca - Francisa Casimira Kajenckiego odczytał referat pt. Generał Pułaski w Bitwie pod Savannah 1779 r. F. C. Kajencki – historyk wojskowości, dziennikarz i żołnierz, po odejściu ze służby wojskowej zajął się badaniami historycznymi. Opublikował 6 książek, między innymi o Tadeuszu Kościuszce i Kazimierzu Pułaskim. Z uwagą wszyscy wysłuchali opisu szturmu na miasto Savannah i udziału w nim Kazimierza Pułaskiego. Dr Jack Pinkowski – syn Edwarda Pinkowskiego przedstawił Badania nad domniemanymi szczątkami Pułaskiego – dowody fizyczne. Wykład ten, bogato ilustrowany slajdami prezentował wyniki badań nad szczątkami Kazimierza Pułaskiego. Bardzo szczegółowo Jack Pinkowski przedstawił wnioski, postawione przez zespół naukowców, który przez ponad 10 lat zajmował się badaniami szczątków znalezionych pod pomnikiem w Savannah. Przekazał nie tylko informacje zawarte w ostatnim raporcie, ale również tłumaczył ich konsekwencje. Specjalnie na to wystąpienie przyjechali z Bydgoszczy: prof. Karol Śliwka z Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika oraz doc. Tomasz Grzyb zajmujący się badaniami DNA. Głos prof. Śliwki na temat przedstawionych badań i wniosków okazał się bardzo cennym. Gratulował on wytrwałości i podkreślił, że przeprowadzone badania są niezmiernie trudne, a to co usłyszał i zobaczył podczas tego wykładu – jest wielce prawdopodobne. Jego zdaniem wg tego raportu można postawić tezę, że znalezione pod pomnikiem w Savannah szczątki należą do Pułaskiego. Miał też wątpliwości, ale kilkakrotnie podkreślał ogromną trudność w prowadzeniu takich badań. Wykład Jacka Pinkowskiego był jednym z najciekawszych wykładów sympozjum. Cieszy fakt, że wzięła w nim udział młodzież z wareckich szkół średnich. Warto podkreślić, że te kosztowne badania nad szczątkami K. Pułaskiego finansował przez lata Edward Pinkowski. Był on nie tylko Honorowym Gościem obchodów 40-lecia muzeum, ale także zainteresowanym uczestnikiem sympozjum. Pomimo wieku, żywo interesował się wszystkimi referatami, zadawał pytania, a także wystąpił ze swoim wykładem. Tytułem jego wystąpienia była: Legenda Pułaskiego. W sposób bardzo osobisty opowiedział o zainteresowaniach Pułaskim. Bardzo cieszył się z pobytu w Warce po raz trzeci.
Na zakończenie dnia amerykańskiego, płk Stewart Boone McCarty - przedstawiciel organizacji Synowie Rewolucji Amerykańskiej (Sons of the American Revolutions) przedstawił Udział polskich bohaterów w Rewolucji Amerykańskiej. Panu McCarty towarzyszył płk Lester A. Foster, reprezentujący Siły Obronne Stanu Maryland. Specjalnie na ten referat ubrał się w historyczny uniform z czasów Rewolucji Amerykańskiej, a w dłoniach trzymał kopię sztandaru Legionu Pułaskiego.
Ostatni dzień sympozjum poświęcony był Polonii i współpracy polsko – amerykańskiej. Rozpoczął się wystąpieniem Hilary Renner – zastępcy Attache Kulturalnego Ambasady USA, która zaprezentowała współpracę polsko-amerykańską na polu kultury. Kolejnym był wykład Zbigniewa Pisarskiego - prezesa Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego, który przedstawił działalność fundacji, jako przykład współpracy międzynarodowej, a także polsko-amerykańskiej. Fundacja im. Kazimierza Pułaskiego jest niezależną, apolityczną instytucją, której misją jest propagowanie wolności, sprawiedliwości i demokracji, oraz wspieranie działań mających na celu umacnianie społeczeństwa obywatelskiego. Fundacja prowadzi swoją działalność zarówno w Polsce jak i za granicą ze szczególnym uwzględnieniem Europy Środkowej i Wschodniej jak i Ameryki Północnej. Działania Fundacji obejmują m.in.: prowadzenie badań naukowych, opracowywanie publikacji i analiz, przygotowywanie seminariów oraz konferencji, edukowanie i wspieranie liderów. Fundacja przyznaje Nagrodę im. Kazimierza Pułaskiego "rycerz wolności" dla wybitnych postaci zasłużonych w promowaniu demokracji. Nagrodę dotychczas otrzymał profesor Władysław Bartoszewski oraz profesor Norman Davies. Fundacja Pułaskiego jest jedną z dwóch polskich organizacji pozarządowych posiadających status organizacji partnerskiej Rady Europy.
Kolejny referat przedstawił Peter Obst - asystent Edwarda Pinkowskiego, tłumacz, badacz historii Polonii i wiceprezes Amerykańskiej Rady Kultury Polskiej. Wykład ilustrowany slajdami prezentował Tablice dokumentujące wkład Polaków do historii Pensylwanii. Przedstawił historię umieszczania tablic pamiątkowych, które stanowią świadectwo uczestniczenia Polaków w życiu USA na przykładzie Pensylwanii. Kolejny referat należał do Pani Majki Deborah - przewodniczącej Polish Heritage Society w Filadelfii oraz wieloletniej prezes Amerykańskiej Rady Kultury Polskiej. Zaprezentowała ona Działalność American Council for Polish Culture. Uzupełnieniem tego wykładu był głos Poula Bosse - wieloletniego wiceprezes ACPC, znanego działacza polonijnego. Działalność Amerykańskiego Centrum Kultury Polskiej w Waszyngtonie – była tematem drugiego referatu dr Jacka Pinkowskiego – wiceprezesa tej instytucji.
Ciekawym także tematem, poruszanym tego dnia była historia Parady Pułaskiego w USA. Wykład Jak świętowano i organizowano Dzień Pułaskiego w USA? wygłosiła Regina Gorzkowska-Rossi - korespondent Nowego Dziennika w Filadelfii, prezes Stowarzyszenia Pro Arte. Ostatnie wystąpienie sympozjum poświęcone było kontaktom polsko-amerykańskim w dziedzinie konserwacji zabytków, która nierozerwalnie związana jest z muzealnictwem. Polsko–amerykańska współpraca w dziedzinie konserwacji zabytków – to tytuł referatu dr inż. architekta Marka Barańskiego
Cztery dni wykładów w wareckim muzeum były owocne nie tylko dla gości i uczestników sympozjum. Przyniosły wareckiemu muzeum krok na przód w badaniach nad postacią Pułaskiego, przypomniały historię, znaczenie i zasługi tej instytucji, przypomniały o współpracy z Polonią amerykańską, ale także nakreśliły perspektywy nowych wyzwań, nowych zadań, dalszej współpracy.
Wszystkie referaty zaprezentowane na sympozjum ukażą się drukiem w publikacji wydanej w języku polskim i angielskim do końca roku.
Obchody 40-lecia Muzeum imienia Kazimierza Pułaskiego oraz organizacja sympozjum zostały sfinansowane dzięki dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Patronami Honorowymi tych wydarzeń byli: Ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce – Victor Ashe i Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kazimierz Michał Ujazdowski.
Serdeczne podziękowania należą się wszystkim wykładowcom, gościom i uczestnikom sympozjum. Szczególnie pragnę podziękować pani Joannie Łukasiak, która tłumaczyła wszystkie referaty z angielskiego na polski i z polskiego na angielski. Dziękuję także pani Ewie Furmańczyk za pomoc w tłumaczeniu i nieustanne towarzyszenie gościom z USA.
Iwona Stefaniak
|
|
